سرطان، از بیماریهای مهلکی است که نامش هر کسی را میترساند و در هر نوع خود میتواند بسیار سخت، دردناک و آزاردهنده باشد. در طول این بیماری، سلولهای بدن دچار جهش شده و به شکل بیوقفهای شروع به تقسیم سلولی میکنند. در متابولیسم عادی سلولی، سلولهای پیر از بین رفته و با مرگشان، سلولهای تازه جایگزین آنان میشوند. اما در سرطان، سلولها فرصت جایگزینی ندارند و به طور پیوسته در حال افزایش اند، به نقاط مختلف بدن حملهور شده و تومورهایی را به وجود میآورند. سلول سرطانی نسبت به سلول سالم کمتر تخصصی است؛ یعنی برای وظیفه خاصی آماده نیست و با هدف مشخصی به رشد و تقسیم نمیپردازد. همچنین سیگنالهای مربوط به آپوپتوز، به معنای مرگ برنامه ریزی شده سلولها و توقف تقسیم سلولی را نادیده میگیرد و بیآن که بدن به آن نیازی داشته باشد شروع به افزایش پیدا کردن میکند.
بیشتر بخوانید: فیشال صورت، از صفر تا صد!
اما سرطان انواع مختلفی دارد که سرطان پوست از مهمترین و رایجترین آنها است. سالانه بیش از یک میلیون نفر به سرطان پوست دچار میشوند و آن چه ذهن ما را به خود درگیر میکند این است که آیا سرطان پوست کشنده است؟ برای یافتن پاسخ این سوال، باید به موضوعات زیر بپردازیم و آنها را مورد بررسی قرار دهیم:
- سرطان پوست چیست؟
- انواع سرطان پوست
- پیشگیری از سرطان پوست
- آیا سرطان پوست کشنده است؟
سرطان پوست چیست؟
رشد غیر طبیعی سلولهای پوستی و تقسیم مکرر آنها سرطان پوست نام دارد. این پدیده بیشتر در قسمتهایی از بافت پوست که در معرض آفتاب هستند رخ میدهد اما در مناطق دیگر نیز مشاهده شده است.
انواع سرطان پوست
این بیماری انواع مختلفی دارد و به طبع شدت خطر کمتر یا بیشتری نیز ایجاد میکند. برای دانستن جواب آیا سرطان پوست کشنده است؟ ایتدا باید بدانیم درباره کدام یک از آنها صحبت میکنیم. همچنین این سوال بسیار کلی است. ممکن است نوع بسیار خطرناکی از این بیماری بسیار زود تشخیص داده شود و درمان زود هنگامش ریسک مرگ را از بین ببرد، به موازات آن، نوع کم خطرتر آن دیر تشخیص داده شده، به سایر نقاط بدن سرایت کرده باشد و منجر به مرگ شود.
بیشتر بخوانید: از گودی و تیرگی زیر چشم خسته شدید؟
کارسینوم یا سرطان سلول پایه ای پوست
- ایجاد ضایعه، برآمدگی یا لکه که در پوست روشن به رنگ صورتی، قرمز یا سفید و در پوست تیره برنزه، قهوهای یا سیاه است
- ضایعات پوستی صورتی رنگ که مرز اطراف آنها برجسته است و در مرکز خود فرورفتگی دارند.
- خارش، درد، پوسته پوسته و در نهایت زخم شدن و خونریزی
- داشتن دردی 7 تا 10 روزه، کاهش آن و تکرار سیکل
این بیماری قابل درمان است و پاسخ خوشبینانه ما به آیا سرطان پوست کشنده است؟ در این نوع بیماری خیر است. تعداد بسیار اندکی از مبتلایان در اثر این بیماری میمیرند و تقریبا همه آنها درمان میشوند. انواع درمان سرطان سلول پایهای پوست نیز یه شکل نیز است:
- استفاده از کرم 5-FU برای انواع سطحی و کوچک ضایعات
- انجماد ضایعه با نیتروژن مایع، که برای افراد با اختلالات انعقادی و عدم تحمل داروی بیحسی مناسب است و احتمال برگشت ضایعه در آن وجود دارد.
- جراحی، که در آن ضایعه و مقداری از پوست سالم اطراف آن به عنوان حاشیه اطمینان را برمیدارند.
- استفاده از کورت و کوتر، که در آن ضایعه را میتراشند و کف و قاعده آن را با سوزنهای الکتریکی میسوزانند.
- رادیوتراپی، که برای افراد مسن و پیر کارایی دارد و امکان عود سرطان در آن زیاد است
بیشتر بخوانید: 9 راه موثر برای مدیتیشن در خانه
کارسینوم یا سرطان سنگفرشی پوست
- ضایعات قرمز ناهموار که خونریزی میکنند.
- زخمهای باز دارای خونریزی و پوسته پوسته که خوب نمیشوند.
- ضایعات برجسته با مرکز فرورفته و سرشار از خونریزی
- برآمدگی زگیل مانند دارای خونریزی و پوسته پوسته و خشکی
- خارش شدید که منجر به تحریک و التهاب بیشتر میشود و در مواردی عفونتهای شدیدی را به وجود میآورد.
- انجماد با نیتروژن مایع، که برای افراد با اختلالات انعقادی و عدم تحمل داروی بیحسی مناسب است و احتمال برگشت ضایعه در آن وجود دارد.
- جراحی، که در آن کلیه تومور و بخشی از پوست سالم اطراف به عنوان حاشیه اطمینان توسط تیغ جراحی برداشته شده، به آزمایشگاه فرستاده میشود تا از بین رفتن آن قطعا تایید گردد.
- جراحی Mohs، که در آن از کنترل میکروسکوپی استفاده میشود و تومور خارج میشود. جراح مرحله به مرحله تومور را برمیدارد و در حین عمل به آزمایشگاه میفرستد و این فرایند تا زمانی که زخم بیمار عاری از سلولهای سرطانی باشد ادامه پیدا میکند. این گونه بافت سالم کمترین آسیب را میبیند و احتمال عود بیماری به حداقل میرسد. ضایعات عود کرده یا آنهایی که در نواحی حساسی چون نزدیک چشم قرار دارند با این روش، که بهترین روش درمان سرطان سنگفرشی پوست است، درمان میشوند.
- تراشیدن، سوزاندن و تخریب ضایعه که با سوزنهای الکتریکی صورت میگیرد و تا جایی که جراح تشخیص دهد توموری باقی نمانده تکرار میشود.
- استفاده از اشعه ایکس، که چندین هفته طول میکشد و فرد باید جلسات متعدد درمانی خود را به شکل متعدد دنبال کند؛ امکان عود بیماری در این روش وجود دارد.
- لیزر کردن، که با استفاده از آن تومور را بریده و یا تخریب میکنند. لیزر میتواند هم مانند تیغ جراحی و هم مانند کوتر باشد. این روش رگها را در حین برودن مسدود میکند و برای افرادی که اختلالات انعقادی دارند مناسب است.
ملانوما
- تغییر رنگ در سطح خال و پوسته پوسته شدن آن، خونریزی، ترشح و پیدا شدن برآمدگی گوشتی
- گسترش رنگ خالها از حاشیه به پوست سالم اطراف
- ایجاد تغییرات حسی مانند خارش، درد و حساس شدن پوست در اطراف خال
- افزایش بیش از حد خالها و داشتن بیش از 50 خال
- داشتن خالهایی غیر متقارن و غیر مدور که یک سمت آن با سمت دیگر همخوانی ندارد. اگر خطر فرضی میان خالهای خود تصور کنید و هر دو نیمه فرضی خال شبیه به هم و مساوی باشند، یعنی خال شما طبیعی است، اما اگر دو نیمه با هم تفاوت داشته باشند و در بخشهایی بیرون زدگی دیده شود خال سرطانی است.
- لبه ضایعات خوش خیم و یا خالهای طبیعی یکنواخت اند؛ لبه ضایعات بدخیم ملانوما که پاسخ سوال آیا سرطان پوست کشنده است؟ را وحشت آور میکنند، دندانهدار و نامنظم است.
- در ضایعات بدخیم، یکنواختی رنگها دیده نمیشود. برای مثال معمولا همه افراد داری یک رنگ خال هستند و تمامی خالهای مادرزادی و طبیعی آنها به طور هماهنگ قهوهای، قهوهای روشن، قهوهای تیره، سیاه و… است. اما ضایعات ملانومای بدخیم دارای طیف رنگی متنوعی شامل قهوهای، سیاه، آبی و قرمز است.
- ملانوما بیش از 6 میلی متر قطر دارد و از خالهای طبیعی بزرگتر است.
- خالهای مربوط به این نوع از سرطان پوست رشد و تکامل دارند و به طور مداوم تغییر شکل میدهند.
- این ضایعات میتوانند با خارش و التهاب خونریزی ایجاد کنند.
- وجود خال آتیپیک نشانهای از سرطان ملانوما است.
درمان این بیماری با جراحی صورت میگیرد و در صورت تشخیص زود هنگام قابل درمان است. اگر فرد دیر متوجه ملانوما شده باشد، سرطان به بافتهای دیگری همچون غدد لنفاوی نفوذ پیدا کرده و مرگ آور میشود. علاوه بر موضع درگیر شده با سرطان پوست، غده لنفاوی گرفتار و بافتهای دیگر که سرطانی شده اند را نیز جراحی میکنند تا ملانوما به طور کامل ریشه کن شود. پس از جراحی بیمار باید به طور مرتب معاینه شده و کلیه خانوده وی نیز تحت نظر و معاینه باشند.
بیشتر بخوانید: حنای ابرو چیست؟
پیشگیری از سرطان پوست
- تماس با نور آفتاب را محدود کنید.
- اگر سابقه این بیماری در خانواده شما وجود دارد، مرتبا به معاینه بروید.
- مصرف داروهایی که سبب تضعیف سیستم ایمنی میشوند را قطع کنید.
- از سولاریوم استفاده نکنید و در صورت تمایل به برنزه شدن از نور آفتاب، کرم برنزه کننده و کرم ضد آفتاب استفاده کنید.
- اگر جوش، زخم و ضایعات پوستی درمان نشده دارید بیشتر مراقب خودتان باشید.
- اگر پوستتان روشن است به طور مرتب آن را معاینه کنید.
- در صورت وجود کک و مک و داشتن پوست نازک احتمال ابتلا به سرطان پوست بیشتر است.
- تماس با مواد شیمیایی مانند آرسنیک، ترکیبات هیدروکربنی در قیر و روغن و دوده را قطع کنید.
- اگر دارای هر نوع بیماری خود ایمنی هستید، در درمان و کنترل آن کوشا باشید.
- اگر سرطان پوست در شما درمان شده است، به طور مرتب به چکاب بروید و آن را زیر نظر داشته باشید.
- داشتن خالهای زیاد ممکن است شما را در خطر بیشتری قرار دهد.
- اگر سابقه سوختگی و آفتاب سوختگی دارید معاینه پوست را فراموش نکنید.
- ملانوما در همه سنین رخ میدهد و سرطان سنگفرشی پوست و سرطان سلول پایهای در سنین بالاتر رایجتر است، لذا محافظت از پوست در همه سنین توصیه میشود.
- از ضد آفتاب استفاده کنید.
- هر دو ساعت یک بار ضد آفتاب خود را تجدید کنید.
- روزهای ابری، برفی و بارانی نیز به ضد آفتاب نیاز دارند.
- از عینک آفتابی، کلاه، لباس روشن آسین دار و شلوار بلند استفاده کنید و در ساعات 10 تا 16 کمتر از منزل خارج شوید.
- در سایه تردد کنید.
- ماهیانه یک بار خود را معاینه کنید و سالیانه یک بار به پزشک مراجعه نمایید.
آیا سرطان پوست کشنده است؟
پاسخ به این سوال بله است. سرطان پوست نیز میتواند کشنده باشد و تهاجم به سایر اندامهای بدن را رقم بزند. بهترین راه، پیشگیری از این بیماری و در مرحله دوم درمان زود هنگام آن است. مصرف ضد آفتاب تا حد قابل توجهی جلوی ابتلا به سرطان پوست را میگیرد. پس با استفاده از این راه ساده، خود را از هزینه زیاد درمانی این بیماری و همچنین درد غیر قابل تصور آن راحت کنیم و تا جایی که میتوانیم از ضد آفتاب استفاده کنیم.