اکنون که آگاهی عمومی پیشرفت کرده و افراد با خطرات بیماری‌هایی همچون افسردگی و اسکیزوفرنی آشنایی پیدا کرده اند، می‌توانیم درباره مشکلات دیگر روحی که دیگران را رنج می‌دهند صحبت کنیم. در گذشته مشکلات روانی و اختلالات مربوط به آن مشکلاتی حاشیه‌ای محسوب می‌شدند و هیچ کس تصور نمی‌کرد که این بیماری‌ها بتوانند باعث مرگ شوند و اصلا جدی باشند. در این مقاله نیز قرار نیست به اختلالی کشنده یا بسیار خطرناک بپردازیم. آن چه قرار است بپرسیم این است که حمله پانیک چیست و چه چیزهایی درباره آن مهم هستند؟
بیشتر بخوانید: ورزش کردن با معده خالی خوب است یا بد؟
حمله پانیک چیست ؟
حمله پانیک، Panic Atack یا حمله عصبی شامل ایجاد ترس و وحشت زیاد و احساس خطر در موقعیتی بی‌خطر است که باعث بروز واکنش‌های فیزیکی می‌شود. این اختلال، حتی در صورت تکرار پی در پی در زندگی فرد جدی محسوب نشده و علت مشخصی نیز برای آن تشخیص داده نشده است. در حمله پانیک یک وضعیت وحشت‌زا تصور می‌شود و فرد دچار برنگیختگی فیزیولوژی شده، احساساتی مانند جنون، تنهایی و ترس را تجربه میکند. حمله پانیک چیست ؟ این مشکل می‌تواند در هر زمان و مکان برای فرد رخ دهد و چه در خواب و چه در بیداری، چه در زمان عصبانیت و چه در زمان استراحت و آرامش او را دچار مشکل کند. در آن لحظه فرد احساس ناتوانی کرده و بی‌حرکت خواهد شد. تنگی نفس، تپش قلب بالا، احساس مرگ، احساس غیر واقعی بودن و احساس خطر برای نجات جان خویش از جمله تجربیات دیگری است که حمله پانیک باعث آن می‌شود.
بیشتر بخوانید: چگونه در دوران قاعدگی ورزش کنیم؟
این اختلال ترسناک است و فرد را با فکرهایی کابوس‌وار مانند عدم کنترل بر شرایط، احساس خفگی، تصور حمله قلبی یا مرگ، تصور این که او دیوانه شده و… تنها می‌ماند. همان طور که گفتیم حمله پانیک در هر زمان و هر مکان رخ می‌دهد و هشداد قبلی ندارد. به همین سبب در زمانی که هیچ محرکی وجود ندارد و همه چیز امن و امان است نیز رخ می‌دهد و حتی ممکن است فرد با حمله پانیک از خواب بپرد و احساسات مذکور را داشته باشد.
بیشتر بخوانید: ورزش‌هایی مخصوص افراد پشت میز نشین
Panic Disorder یا اختلال پانیک بیماری و مشکلی است که فرد در آن مدام و مدام این تجربه را تکرار میکند و به حمله پانیک دچار می‌شود. در واقع همه افراد در طول زندگی خود 1 یا 2 حمله پانیک را در طول زندگی خود تجربه می‌کنند و بسیاری از افراد، با طولانی شدن روند حملات ادامه‌دار، به اختلال پانیک دچار می‌شوند. پس زمانی که می‌پرسیم حمله پانیک چیست احتمالا به خود حمله پانیک به تنهایی اشاره داریم.
حمله پانیک چیست و ممکن است کشنده باشد؟ این مشکل به خودی خود کشنده نیست و زندگی فرد را مختل میکند و او را با شرایط فیزیکی سختی روبرو می‌سازد. این اختلال معمولا عود میکند و در افرادی که یک بار رخ داده، دوباره رخ می‌دهد.
بیشتر بخوانید: 5 روش جلوگیری از پیری زودرس
علت حمله پانیک چیست ؟
علت این واقعه ناخوشایند چندان مشخص نیست و نمی‌توان تنها یک عامل را به آن ربط داد. گفته می‌شود که حمله پانیک، به الگوها و واکنش حمله-فرار مربوط می‌شود و در آن ریشه دارد. همه پستانداران به طور غریزی با احساس خطر تهدید حیات، به منبع خطر حمله می‌کنند یا از آن فرار می‌کنند. انسان با استفاده از این واکنش توانسته سالیان سال زنده بماند و بقای خود را حفظ کند. با تهدید بیرونی، آدرنالین خون بالا رفته، ضربان قلب زیاد می‌شود، شدت تنفس افزایش می‌یابد و عضلات سفت می‌گردند. همچنین جریان خون به عضلات، آزادسازی قند ذخیره شده در کبد و افزایش میزان تعریف اتفاق می‌افتد تا فرد بتواند به راحتی با خطر پیش رو مبارزه کند و آمادگی بدنی لازم راداشته باشد.
بیشتر بخوانید: ماسک خواب چیست و چه فرقی با دیگر انواع ماسک دارد؟
اگر انسان در این زمان به حد کافی سریع نباشد، ممکن است حیات او به خطر بیفتد. در حمله پانیک، فرد دقیقا مشابه این علائم را تجربه میکند، با این تفاوت که هیچ خطر بیرونی وجود ندارد و بنابراین، مغز سوء برداشت میکند و با ندیدن عامل بیرونی، واقعه‌ی تهدید کننده را در درون خود تصور میکند. حمله پانیک چیست ؟ این حمله با عواملی همچون پیشینه ژنتیکی، استرس زیاد، مشکلات روحی مربوط به احساسات منفی و تغییرات در عملکرد مغز شدت می‌گیرد و احتمال وقوع آن افزایش می‌یابد. علائم حملات پانیک از 10 الی 20 دقیقه ادامه دارند و به صوتی اند که گویی فرد در تمام این دقایق، در خطر از دست دادن جان خود قرار دارد.
بیشتر بخوانید: یک نوار بهداشتی خوب چه ویژگی‌هایی دارد؟
حمله پانیک چیست و چه نشانه‌هایی دارد؟
- حمله پانیک هشدار قبلی ندارد و در همه زمان‌ها بی‌اختیار اتفاق می‌افتد.
- احساس مرگ و خطر قریب الوقوع
- سردرد
- حالت تهوع
- درد سینه
- ترس از دست دادن کنترل
- افزایش ضربان قلب
- تعربق بیش از حد
- لرزش شدید
- سرگیجه و غش
- تنگی نفس
- احساس فشار بر گلو و خفگی
- شکم درد
- داشتن احساسات غیر واقعی و توهمات لحظه‌ای
- گرما زیاد
- ترس از دیوانه شدن
- ترس از مردن
- بی‌حسی و کرختی بدن
- عدم توان در حرکت بدن
- احساس از خود جدا شدن و خیالات ملموس و کابوس گونه
- تمایل برای فرار از موقعیت
بیشتر بخوانید: درباره بیماری‌های آمیزشی چه می‌دانید؟
چه عواملی احتمال بروز حمله پانیک را افزایش می‌دهند؟
به طور کلی به جز این که حمله پانیک چیست اطلاعات دیگری به اثبات نرسیده اند. علت مشخصی برای این عارضه تعریف نشده و گمان می‌شود که عوامل استرس‌زای کلی، مانند اتفاقات ناگوار و غم انگیز شخصی، تغییرات ناگهانی همچون بچه‌دار شدن، شکست عشقی، طلاق، مهاجرت، ازدواج و… به بروز اختلالی همچون حمله پانیک کمک کنند. در نهایت، افرادی که دارای تجربیات تلخ بوده اند یا به تازگی با آن‌ها روبرو شده اند بیشتر در معرض این مشکل قرار دارند و باید بدانند حمله پانیک چیست . زنان بیشتر از مردان حمله پانیک را تجربه می‌کنند. داشتن پیشینه خانوادگی، تجربه تجاوز جنسی در کودکی، تجاوز جنسی جدید، مصرف دخانیات و کافئین بیش از حد، ضربه شدید عاطفی و جنسی، تصادف، مرگ یا بیماری اطرافیان و… می‌توانند فرد را در خطر این عارضه قرار دهند.
بیشتر بخوانید: آیا سرطان پوست کشنده است؟
هر عاملی که باعث برانگیختن ترس می‌گردد و نشانه‌های جسمانی مقابله با وحشت را به همراه دارد، می‌تواند به عنوان عامل تشدید کننده حمله پانیک به حساب آید. حتی ورزش کردن که ضربان قلب را زیاد میکند، مصرف داروهای با عوارض جسمانی، خوردن خوراکی‌هایی که سیستم سمپاتیک را فعال می‌کنند و در کل هر گونه هیجانی می‌تواند شروع کننده حمله پانیک یا تشدید کننده آن باشد. برای این که دلایل به وجود آمدن حمله پانیک را شناسایی کنیم باید به مکانیسم آن نگاهی بیندازیم. در این واقعه علائم جسمانی به عنوان سرنخ‌ها و آغاز کننده‌های ترس عمل می‌کنند و با ورود به سیکل معیوب، شدت این علائم و پیرو آن‌ها وحشت افزایش می‌یابد تا یک حمله عصبی پانیک تمام عیار را رقم بزنند.
بیشتر بخوانید: شش گیاه آپارتمانی خوشگل برای خانه شما
حمله پانیک چیست و چگونه تشخیص داده می‌شود؟
این حمله دارای نشانه‌هایی مشابه با بیماری‌های دیگر است و به همین دلیل ممکن است با بیماری‌های قلبی یا تیروئید اشتباه گرفته شود. تشخیص این اختلال باید توسط پزشک باشد و معاینه کامل بالینی و آزمایش خون، نوار قلب و الکتروکاردیوگرام انجام شود. همچنین فرد باید مصرف الکل، مواد محدر و سیگار را در جریان پزشک قرار دهد. زمانی که بدانید حمله پانیک چیست متوجه می‌شوید که هر وحشت زدگی نمی‌تواند حمله پانیک باشد. اختلال پانیک فرد را مدام با حملات غیر منتظره مواجه میکند و در نتیجه مصرف دارو، بیماری روانی، وسواس فکری یا عملی و هراس اجتماعی نیست. فاصله بین دو حمله یک ماه است و فرد از تکرار دوباره آن دچار اضطراب و هراس می‌شود. این گونه او از موقعیت‌های تحریک کننده حمله پانیک فاصله می‌گیرد و کمتر در جمع حاضر می‌شود.
بیشتر بخوانید: گیاهخواری، پدیده‌ای تازه در صنعت غذایی
درمان حمله پانیک
- دارو
- روان درمانی
بیشتر بخوانید: 30 ماده غذایی سرشار از فیبر
حمله پانیک دارای عوارض است.
این اختلال روحی و روانی نیز مانند سایر بیماری‌های مشابه خود، تنها در مرحله روی دادن صدمه‌زا نیست و پس از آن، مشکلات بسیاری به دنبال دارد. فرد از آن پس، با ترس از تکرار تجربه تلخ خود روبرو می‌شود و حضور خود در بسیاری از مکان‌ها را محدود میکند. اگر حمله پانیک درمان نشود، همه جنبه‌های زندگی فرد را تحت تاثیر قرار می‌دهد و موقعیت‌های اجتماعی او را به خطر می‌اندازد. ترس بی‌اندازه و بدون وقفه در همه لحظات زندگی، از عوارض عدم درمان این مشکل است. عدم خروج از منزل، از دست دادن شغل و موقعیت کاری یا تحصیلی نیز می‌توانند با ادامه‌دار شدن حمله پانیک به وجود آیند که خود مشکلات و بیماری‌های روانی دیگری را زمینه‌ساز می‌شود.
به عنوان مثال انواع فوبیا، ترس از رانندگی، حضور در محیط‌های بیرونی، دوری از جمع، افسردگی، اضطراب، فکر خودکشی، انجام خودکشی، سوء مصرف الکل و مواد مخدر، مشکل مالی و نیاز به مراقبت پزشکی مداوم از جمله مواردی اند که فرد باید تحمل کند و به دنبال درمان حمله پانیک یا پیشگیری از آن باشد.
بیشتر بخوانید: بحران میانسالی چیست؟
پیشگیری از حمله پانیک
از آن جایی که حمله پانیک بدون هشدار قبلی رخ می‌دهد، راهکار قطعی پیشگیری کننده ندارد. تنها چاره این است که فرد هر چه زودتر به دنبال درمان باشد و با مصرف دارو یا کمک از روان درمانگر از بروز حملات جلوگیری کند. دنبال کردن برنامه صحیح درمانی از عود کردن بیماری پیشگیری میکند و تعداد حمله پانیک را کاهش می‌دهد. انجام فعالیت‌های ورزشی، بهبود رژیم غذایی و سبک زندگی تنها راه برای پیشگیری از این رخداد به نظر می‌آیند. از مواد غذایی مناسب استفاده کنید، الکل و کافئین کمتری مصرف کنید، معاشرت کافی داشته باشید، مواد مخدر را کنار بگذارید، مدیتیشن کنید و به اندازه بخوابید.
بیشتر بخوانید: پسوریازیس و اگزما، چگونه تشخیص دهیم؟
حمله پانیک چیست و در هنگام وقوع آن باید چه کار کنیم؟
- تلاش کنید نفس عمیق بکشید.
- چشم‌های خود را ببندید تا با تمرکز بیشتری نفس بکشید.
- دهن آگاهی را تمرین کنید و با دست زدن به لباس خود یا زمین بدانید که در یک محیط واقعی هستید.
- بر یک جسم فیزیکی تمرکز کنید و به شکل، رنگ و جزییات آن دقت کنید تا شدت حمله کم شود.
- می‌توانید از تکنیک شل کردن عضلات استفاده کنید.
- به یک موقعیت و خاطره شادی آور فکر کنید.
- همیشه گیاه اسطوخودوس به همراه داشته باشید.
- هر ذکر یا جمله‌ای که باعث آرامشتان می‌شود را تکرار کنید.
بیشتر بخوانید: ده بیوتی بلاگر برتر ایرانی
تفاوت حمله پانیک و حمله اضطرابی
- حال با دانستن این که حمله پانیک چیست و علائم آن، می‌دانید که بدون عوامل تحریک کننده رخ می‌دهد، در حالی که حمله اضطرابی با یک تهدید بیرونی و شرایط استرس‌زا ایجاد می‌گردد.
- حمله پانیک حتما شدید است و با حس عدم واقعیت و جدا شدن از محیط واقعی همراه است. حمله اضطرابی می‌تواند خفیف و شدید باشد.
- اختلال پانیک به یک باره و ناگهانی است، اما حمله اضطرابی تدریجی بوده و در طول دقایق، ساعت‌ها و حتی روزها اوج می‌گیرد.
- حمله پانیک پس از 10 الی 20 دقیقه فروکش میکند اما حمله اضطرابی دارای علائمی نیمه دائمی است که ممکن است تا ماه‌ها باقی بمانند.
بیشتر بخوانید: آیا بیوتین چاق کننده است؟
در انتها
اختلالات روانی بسیار دشوار اند و درک آن‌ها برای افراد سالم مشکل به نظر می‌رسد. همه افراد، به عنوان شهروندهای مسولیت پذیر یک جامعه، باید نسبت به مشکلاتی مانند استرس، بی‌خوابی، Self Harm و… هر چیز کوچکی که می‌تواند به روانمان مربوط باشد توجه کنیم و همان طور که نگران سرما خوردگی اطرافیانمان هستیم، به خطر ابتلا آن‌ها به مواردی مانند حمله پانیک نیز آگاه باشیم. البته که افراد به جز آگاهی رسانی و مراقبت از اطرافیان خود راهی ندارند و نمی‌توان فقر آگاهی در این باره را به گردنشان انداخت. اکنون و با دانستن پاسخ سوال حمله پانیک چیست از شما می‌خواهیم که با مشاهده و احساس هر گونه نشانه ناشی از آن و یا دیگر مشکلات روحی به پزشک مربوطه مراجعه کنید و کمک بگیرید. اگر نشانه‌های چنین مشکلاتی را در اطرافیان خود دیدید، حتما در کنار آن‌ها باشید و به او کمک کنید که پزشک را ببیند. بهداشت روان امری جدی است و عدم وجود آن جان بسیاری از افراد را تهدید میکند. بیایید با خود مهربان باشیم و از گرفتن مشاوره و خدمات درمانی غافل نشویم.
بیشتر بخوانید: بینی ایرانی و زیبایی فراموش شده اش
